ارزیابی اثرات بهداشتی طرح های توسعه ای و عوامل زمینه ای مؤثر بر آن در ایران

دریافت: 7/6/94   پذیرش: 29/9/94 مقدمه: ارزیابی اثرات بهداشتی یک ابزار پشتیبان برای تصمیم گیری است که به پیش بینی تأثیر پروژه ها، برنامه ها و سیاست های پیشنهادی بر سلامت کمک می کند. در نحوه اجرا و محتوی ارزیابی های اثرات بهداشتی انجام شده در دنیا تفاوت هایی وجود دارد که ناشی از تفاوت در شرایط است. انجام ارزیابی اثرات بهداشتی تحت عنوان تهیه پیوست سلامت برای طرح های توسعه ای در برنامه پنجم توسعه ایران گنجانده شده است. این مطالعه در جستجوی شناسایی عوامل زمینه ای است که می تواند ارزیابی اثرات بهداشتی در ایران را تحت تأثیر قرار دهد. روش کـار: این مطالعه کیفی در سال 1392 در تهران با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد. نمونه گیری به صورت هدفمند از بین مطلعین کلیدی (14 نفر) انجام شد. یافته های مصاحبه به صورت دستی و با روش تحلیل محتوی تماتیک مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: پس از تحلیل محتوی تماتیک، پنج عامل تحت عنوان «محتوی» در زیر طبقه اصلی «ابعاد محتوی ارزیابی اثرات بهداشتی» قرار گرفت. 16 عامل تحت عنوان «زمینه» وپنج عامل نیز تحت عنوان «ظرفیت ها» در زیر طبقه اصلی «عامل زمینه ای مؤثر بر محتوی» قرار گرفتند. نتیجه گیری: عوامل زمینه ای مهم اثرگذار بر ارزیابی اثرات بهداشتی در ایران همان عواملی هستند که در ادبیات موضوع مورد توجه قرار گرفته است. در عین حال این مطالعه تأثیر این عوامل را بر نحوه اجرا و محتوی ارزیابی تأیید می کند. در پیاده سازی نظام ارزیابی اثرات بهداشتی باید از هرگونه شتاب زدگی پرهیز کرد؛ که تصمیم و ظرفیت سازی در مورد انجام ارزیابی سیاست ها، و ادغام این ارزیابی با ارزیابی زیست محیطی، از مصادیق آن است.